«وماخلقت الجنّ والأنس الاّ لیعبدون»(زاریات،آیه56)جن وانس را،جزبرای پرستش وبندگی خود،نیافریدم.

این حکمت وهدف والا،سرلوحه ی همه ی رسولان الهی نیز بوده است. در قرآن می خوانیم:

«ولقدبعثنا فی کلّ امةٍ رسولاً ان اعبدوا الله واجتنبوا الطاغوت»(زمر،آیه7)در هر امتی پیامبری برانگیختیم

که به مردم بگویند:«الله»را بپرستید وبند? خدا باشد و از طاغوت بپرهیزید.

ناگفته نماند که این بندگی کردن،سودی به خدا نمی رساند بلکه مایه ی عزّت وسعادت خود انسان است

 وگرنه خداوند بی نیاز مطلق است.

من نکردم خلق تا سودی کنم بلکه تا بربندگان جودی کنم

آنچه که ریشه و سبب عبودیّت وبندگی انسان است عبارتست از:

1-عظمت خدا 2-احساس نیازووابستگی 3-سپاس نعمت 4-فطرت

 چگونه عبادت کنیم؟

که برای«بندگان»فراهم کرده است.

پس چگونگی عبادت را هم ازاوبایدفراگرفت وبه دستوراو عمل کردودیدکه اوچه چیز را عبادت دانسته

 و عبادت به چه صورت را از ما طلبیده است؟

غیر ازشکل ظاهری عبادت،به خصوص نماز،محتوای عبادت را هم بایدازدیداولیای دین

ومتن مکتب شناخت و به کار بست.

بهترین عبادت ها آنست که:

1-آگاهانه باشد

امام صادق(ع)فرموده است:کسی که دورکعت نمازبخواند وبداندبا که سخن می گوید،گناهانش بخشیده می شود.(وافی،ج2ص10)

در این صورت است که نماز،معراج روح می شودوعامل بازدارنده ی ازفسادوموجب قرب به خدا.

2-عاشقانه باشد

آنچه موجب نشاط روح در عبادت می شود وعابد،ازپرستش خود لذّت می برد،عشق به الله و شوق به گفتگوی با اوست.

در دعامی خوانیم:«...واجعل نشاطی فی عبادتک»(دعای هفتم از مناجات خمسة عشر)خداوندا! نشاط مرا درعبادت خودت قرار بده.

برای عاشقان،شنیدن صدای«اذان»،اعلام فرارسیدن لحظه ی دیدار است.

پیامبر اسلام که به بلال،می فرمود:«ارحنا یا بلال»(محّجة البیضإ ،ج1ص377)

3-خالصانه باشد

هیچ چیزهمچون«ریا»وخودنمایی ومردم فریبی،آفت عبادت نیست. وازآنطرف،هیچ چیزچون خلوص،ارزش آفرین عبادت ونماز نمی باشد.

باید نماز وبندگی،ازرنگ ریا پاک وبه رنگ الهی(صبغة الله)آراسته باشد تا به خدا برسد.

تعبیرقرآن چنین است:

«وما امروا الاّ لیعبدواالله مخلصین له الدین»

(بینّه،آیه5)هیچ دستوری عبادی برای مردم نیامده مگرآنکه امربه اخلاص درآن شده است.

4-خاشعانه باشد

خشوع،حالت قلبی انسان در عبادت است ونتیجه توجّه کامل به مقام بندگی در آستان،

الهی است.

قرآن درتوصیف مؤمنان وعبادتشان می گوید:«الذین هم فی صلوتهم خاشعون»(مؤمنون،آیه2)درنمازشان خاشعند.

درحدیث است:«اعبدوالله کانّک تراه»(مصباح الشریعه،ص8)

خداراچنان عبادت کن که گویا اورامی بینی درتوصیه ی دیگری در حدیث آمده است:

«فصلّها لوقتها صلاة مودّع»(بحارالأنوار،ج84ص233)

چنان نماز رادر وقت خودش بخوان که گویا نمازآخرین است.یعنی همواره این حالت راداشتن

که گویا فقط برای همین یک نمازآخرین،فرصت مانده است.

5-مخفیانه باشد

رسول خدا فرمود:«اعظم العبادة اجراً اخفاها»(بحارالنور،ج70ص251)پاداش عبادتی بیشتر

وبزرگتر است که مخفی تر باشد.

عبادت هم گاهی باآفت«ریا»وخور?«گناه»،ازبین می رودو عبادت باعجب،‌ نماز با ریا،

صدقه با منّت وحسنات با غیبت، دود می شود وازآن چیزی باقی نمی ماند.

درچنین روزی،لیاقت مسِولیّت پذیری وانجام تکالیف الهی را یافته ام.

روز رسیدن به تکلیف،روزمبارکی است وشایسته است که برای آن«جشن تکلیف»گرفت.

به هرحال،آنچه که شرط تکلیف انسان است به صورت فشرده از این قرار است:

-بلوغ سنّی .با این بلوغ تکلیفی،انجام هم? واجبات دینی وپرهیز ازمحرمّات، بر انسان لازم است

 و درصورت تخلّف گناه کردهومورد مؤاخذ? الهی قرار می گیرد.

-بلوغ سیاسی .درمسا یل اجتماعی و آگاهیهای سیاسی و...